พระพุทธรูปปางมารวิชัย สามารถเรียกได้หลายชื่อ พระปางชนะมาร หรือ ปางสะดุ้งมาร เป็นพระพุทธรูป ที่อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายหงายวางบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาวางคว่ําลงที่พระชานุ นิ้วพระหัตถ์ชี้ลงที่พื้นธรณี ที่เป็นที่รู้จัก ได้แก่ พระพุทธชินราช ประดิษฐานอยู่ ณ พระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลก, พระพุทธมหานวมินทรศากยมุนีศรีวิเศษชัยชาญ วัดม่วง จังหวัดอ่างทอง ประวัติความเป็นมา พระบรมโพธิสัตว์ (พระพุทธเจ้าก่อนบรรลุธรรม) ได้เสด็จไปประทับใต้ต้นมหาโพธิ์ในเวลาเย็น และนั่งสมาธิกําหนดจิตเจริญสมาธิภาวนา เพื่อการบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ แต่จิตกลับไปนึกถึง โลกิยสุข จึ่งตีความสัญลักษณ์ว่าเป็นมารมาขัดขวางการบําเพ็ญเพียร โดยพระยาวัสสวดีมารขี่ช้างคิรีเมขละ นําเหล่าเสนามารจํานวนมากมืดฟ้ามัวดินเข้ามารบกวน หวังให้พระองค์เกรงกลัวจะได้ลุกขึ้นเสด็จหนีไป ไม่บรรลุไม่ตรัสรู้ แต่พระองค์ก็ยังประทับนิ่งเป็นปกติโดยมิได้ทรงหวั่นไหว แล้วจึงทรงนึกถึงบารมี 30 ทัศ ที่ทรงบําเพ็ญสั่งสมมาทุกชาติ โดยขอให้แม่พระธรณีเป็นพยาน แม่พระธรณีจึงผุดขึ้นมาจากพื้นดิน แล้วบิดมวยผมจนน้ําท่วม ว่ากันว่าเป็นน้ําทักษิโณทก ซึ่งพระพุทธองค์ได้บําเพ็ญบุญกุศลแล้วกรวดน้ําลงบนธรณีสะสมไว้ในหลายพันชาติ กระแสน้ํามากมาย จึงพัดพาพวกเสนามารไปหมดสิ้น พระยาวัสสวดีมารจึงยอมแพ้หนีไป ความเชื่อ พระปางมารวิชัย มีความเชื่อว่า หากตั้งไว้บูชาจะทํารอดพ้นแคล้วคลาดจากภัยอันตรายทั้งปวง ไม่ว่าจะเป็นภัยจากคน จากสัตว์ จากสิ่งที่มองเห็นหรือมองไม่เห็น หรือการแก้ปีชง แก้ดวงชะตาไม่ให้ตกต่ํา หรือตกต่ําแล้วให้ดีขึ้นกว่าเดิม